Basisinkomen: Arbeid wordt goedkoop

Dat het basisinkomen invloed gaat hebben op de kosten van arbeid lijkt voor zowel voor- als tegenstanders vast te staan. En dat is ook wel logisch. Wanneer je de beloning van arbeid (of de beloning van het niet arbeiden) aanpast, zal dat een effect hebben op de vraag naar en aanbod van werk.

Er zijn mensen die zeggen dat arbeid goedkoper wordt. Met de invoering van het basisinkomen, is er immers geen noodzaak meer om een minimumloon te hebben. Ook zeer laagbetaalden hebben immers als basis hun basisinkomen. De salarissen kunnen dus omlaag. Uiteraard geldt dit alleen aan de onderkant van de markt. Het basisinkomen wordt meestal gecombineerd met een vlaktaks. Dit zorgt ervoor dat mensen met een hoger inkomen meer belasting betalen dan met een lager inkomen. Afhankelijk van het percentage van de vlaktaks, kunnen mensen met een hoger salaris dus zelfs meer belasting betalen (ik zal volgende week uitleggen dat dit niet noodzakelijk is!).

Er zijn ook mensen die zeggen dat arbeid juist duurder wordt. Doordat mensen al een basisinkomen hebben, wordt een gedeelte van de financiële prikkel weggenomen om te gaan werken. Alleen als de lonen omhoog gaan, zal deze prikkel weer zijn werk gaan doen.

Het lastige aan deze discussie, is dat het basisinkomen ook een effect kan (zal) hebben op het prijsniveau. Hogere lonen betekenen hogere prijzen. Hogere prijzen betekent inflatie en dat gaat normaal gesproken ten koste van de wisselkoers van de valuta van een land. Maar in ons geval zitten we in de Euro en zal ons relatief kleine landje maar heel beperkt invloed op de euro hebben. Daarnaast bewegen prijzen en lonen zich meestal in dezelfde richting zodat een deel ook nog tegen elkaar kan worden weggestreept.

Laten we beginnen met het tweede argument: arbeid wordt duurder, omdat mensen al een (basis)inkomen hebben. Dit is natuurlijk niet nieuw. Mensen die vanuit een uitkering gaan werken, hebben ook al een inkomen. Ja, ze worden achter hun broek gezeten om aan het werk te gaan. Maar de financiële prikkel is het verschil tussen de netto uitkering en het netto loon. Deze is nu al zeer klein. Hoe groot deze wordt na invoering van het basisinkomen, is afhankelijk van de hoogte van het basisinkomen.

Het eerste argument houdt meer steek. Het wordt mogelijk om voor zeer lage lonen te gaan werken. Mensen die voorheen nog vervelend werk deden, omdat ze met leuk werk niet voldoende verdienden, kunnen nu wel de stap naar leuk werk maken. De prikkel om aan het werk te gaan vanuit arbeidsvreugde neemt dus enorm toe. Er zullen dus voor veel banen meer kandidaten zijn, hetgeen de lonen zal drukken.

Door het wegvallen van het minimumloon zal ook de concurrentie vanuit (Europese) arbeidsmigranten groter worden. Zij kunnen nu beter op prijs concurreren, omdat de ondergrens van het minimumloon is weggevallen. Ook dit zal een drukkend effect op de lonen hebben.

Kortom: mijn verwachting is dat arbeid goedkoper zal worden.




Volgende week vrijdag beschouw ik een ander genoemd voordeel van het basisinkomen: het terugdringen van de uitvoeringskosten.